Brodawki wirusowe
Co to są brodawki wirusowe i skąd się biorą?
Brodawki wirusowe, zwane potocznie kurzajkami, wywołuje wirus brodawczaka ludzkiego, czyli HPV. Zakaża on komórki naskórka oraz nabłonka który pokrywa błony śluzowe.
Istnieje ponad 200 typów tego wirusa i ze względu na to, jest mocno rozpowszechniony. Godny uwagi jest jednak fakt, że poszczególne typy HPV mają szczególną skłonność do zajmowania konkretnych okolic. Na przykład HPV 1 zdecydowanie częściej wywołuje zmiany na podeszwach stóp – i jest główną przyczyną brodawek podeszwowych.
U kogo najczęściej występują kurzajki?
Pojawiają się one przede wszystkim u dzieci, a do zakażenia dochodzi przez bezpośredni kontakt ze zmianami skórnymi u innej osoby. Możliwe jest również przeniesienie zmian drogą autoinokulacji – o takiej sytuacji mówimy, kiedy u pacjenta występuje kurzajka np. na dłoni, a w wyniku jej drapania, dochodzi do zakażenia okolicy opuszki palca. Mimo że brodawki wirusowe najczęściej dotyczą dzieci, bez wątpienia mogą się pojawiać również u osób dorosłych.
Okres inkubacji, czyli czas jaki upływa od zakażenia do pojawienia się kurzajki – to zwykle 2-6 miesięcy.
Czy kurzajki mogą same zniknąć?
Spontaniczne remisje, czyli samoistne ustąpienie brodawek wirusowych, występują u większości dzieci z tą przypadłością, bo prawie u 70%. Jednak jest to proces dość długotrwały – zwykle trwa około 2 lata, ale może zająć nawet kilka lat. Trzeba jednak pamiętać, że w czasie w którym występują aktywne zmiany – pacjent stanowi źródło zakażenia dla otoczenia.
Istotną cechą kurzajek jest też bez wątpienia ich zdolność do nawracania. Mogą pojawiać się ponownie w tych samych miejscach lub w innych okolicach, nawet po kilku latach od wyleczenia.
Jak wyglądają brodawki wirusowe?
Obraz kliniczny brodawek wirusowych charakteryzuje się dość dużą różnorodnością. Możemy mieć do czynienia z różnymi typami brodawek, w zależności od ich wyglądu oraz miejsca występowania.
Zwykle spotykamy się z:
- brodawkami płaskimi, które występują najczęściej na skórze twarzy,
- brodawkami podeszew stóp lub dłoni – wśród których wyróżnia się brodawki zwykłe oraz mozaikowe.
- Ze względu na lokalizację, wyróżniamy również brodawki okołopaznokciowe, które bywają szczególnie wymagające podczas terapii.
- U dzieci dość często występują brodawki nitkowate, które pojawiają się dość szybko i mają postać krzaczkowatych nitek wystających z powierzchni skóry.
W jaki sposób lekarz diagnozuje kurzajki?
Ponieważ brodawki wirusowe mają w większości przypadków bardzo typowy obraz, ich diagnostyka opiera się głównie na ocenie ich wyglądu. Aby diagnoza była jeszcze bardziej dokładna, dermatolog może wykorzystać również badanie dermatoskopowe, czyli oglądanie zmian w powiększeniu.
W rzadkich przypadkach, podczas gdy obraz kliniczny jest nietypowy, konieczna może okazać się biopsja zmiany i badanie histopatologiczne.
Czy inne choroby skóry mogą przypominać kurzajki?
W diagnostyce różnicowej kurzajek należy uwzględnić przede wszystkim:
- modzele,
- nagniotki,
- brodawki łojotokowe,
- włókniaki,
- liszaj płaski,
- a także niektóre postaci rogowca.
Jakie są metody leczenia kurzajek?
Możliwości terapeutyczne brodawek wirusowych są dość szerokie i obejmują różne metody niszczenia takich zmian. Mamy do wyboru między innymi:
- krioterapię,
- łyżeczkowanie,
- laser,
- terapię fotodynamiczną,
- wycięcie chirurgiczne,
- kwasy (salicylowy, TCA).
W leczeniu brodawek wirusowych lekarz często sięga również po metody wspomagające lokalną odpowiedź immunologiczną przeciwko HPV, np. imikwmimod; a także miejscowe leki hamujące namnażanie komórek – fluorouracyl lub bleomycynę. W przypadku niektórych typów brodawek wirusowych, wykorzystuje się również miejscowe, a czasem doustne retinoidy.
Jaka metoda leczenia brodawek wirusowych jest najskuteczniejsza?
Wybór metody leczenia zależy od:
- rodzaju brodawek,
- ich umiejscowienia,
- rozległości zmian
- oraz innych czynników, jak np. wiek pacjenta.
Większość z wyżej wymienionych metod wymaga powtarzalności zabiegów (np. zabieg krioterapii jest zalecany co 2-3 tygodnie, aż do ustąpienia zmian), często lekarze korzystają również z połączenia dwóch lub większej ilości terapii (np. krioterapia i kwas salicylowy lub fluorouracyl), aby zwiększyć skuteczność leczenia.
Czy przechorowanie kurzajek daje odporność?
Należy pamiętać, że przebycie zakażenia wirusem brodawczaka ludzkiego nie pozostawia odporności, więc nawet po wyleczeniu zmian skórnych, możemy zarazić się kurzajkami ponownie.
Dlatego bardzo istotna jest profilaktyka, obejmująca m.in.:
- unikanie manipulacji na brodawkach wirusowych bez rękawiczek,
- stosowanie ochronnych klapek na basenach, publicznych natryskach i w hotelach.
- Z tego samego powodu, narzędzia kosmetyczne stosowane przy opracowywaniu brodawek wirusowych (cążki, pilniki, tarki) nie powinny być używane do pielęgnacji okolic niezajętych przez kurzajki, ani tym bardziej używane przez inne osoby.
W przypadku zmian skórnych w obrębie skóry owłosionej – np. skóry brody u mężczyzn, do czasu wyleczenia, powinno się unikać golenia przy pomocy ostrych maszynek, golarek, żyletek czy brzytwy, a wybierać golarki elektryczne, bądź przejściowo zrezygnować z golenia zarostu.