Trądzik różowaty – skąd się bierze i jak sobie z nim radzić?
Trądzik różowaty jest zapalną chorobą skóry, która najczęściej pojawia się w centralnej części twarzy. W zależności od stopnia zaawansowania choroby, możemy obserwować różnorodne zmiany skórne. Najbardziej charakterystycznymi cechami trądziku różowatego są:
- rumień – czyli zaczerwienienie skóry
- oraz teleangiektazje, czyli poszerzone naczynia krwionośne.
Często mamy również do czynienia ze zwiększoną wrażliwością skóry, z czego wynika między innymi nietolerancja wielu produktów kosmetycznych, uczucie ściągnięcia, czy suchości.
Przyczyny występowania trądziku różowatego
Z trądzikiem różowatym borykają się głównie osoby dorosłe. Problem ten dotyczy obu płci, jednak częściej występuje u kobiet. Mężczyźni z tym schorzeniem mogą mieć natomiast cięższy przebieg. Wiązać się może na przykład z tworzeniem zmian przerostowych w obrębie nosa, czoła oraz brody.
Patogeneza trądziku różowatego (czyli jego przyczyna) nie została dotychczas w pełni wyjaśniona. Podejrzewa się, że wpływ na rozwój choroby mają:
- zaburzona odpowiedź immunologiczna na czynniki zewnętrzne oraz mikroorganizmy,
- w tym składniki naturalnej flory skóry – jak na przykład Demodex folliculorum;
- nadreaktywność naczyń skóry;
- ekspozycja na promieniowanie ultrafioletowe
- oraz uwarunkowania genetyczne.
Istnieją doniesienia, że palenie papierosów może zwiększać ryzyko rozwoju rosacea u kobiet.
Trądzik różowaty – objawy i charakterystyka
Wyróżnia się cztery podstawowe postacie trądziku różowatego:
- rumieniowo-teleangiektatyczna,
- grudkowo-krostkowa,
- przerostowa,
- oczna
– mogą one ze sobą współistnieć, bądź występować okresowo w fazach zaostrzeń. Trądzik różowaty charakteryzuje się bowiem przewlekłym przebiegiem oraz skłonnością do występowania okresów zaostrzeń i remisji.
Wielu pacjentów z rosacea zgłasza, że początkowo występowała u nich jedynie skłonność do czerwienienia się skóry twarzy podczas wysiłku, pod wpływem emocji, czy też po ekspozycji na słońce. Natomiast z biegiem czasu doszło do utrwalenia zmian rumieniowych i pojawienia się poszerzonych naczynek.
Do czynników zaostrzających przebieg trądziku różowatego należą:
- promieniowanie UV,
- ekspozycja na wysokie lub niskie temperatury,
- gorące napoje,
- ostre przyprawy,
- alkohol,
- wysiłek fizyczny,
- substancje drażniące w kosmetykach oraz lekach zewnętrznych,
- niektóre leki ogólne.
Ekspozycja na te czynniki może prowadzić do zaostrzenia lub nawet utrwalenia zmian. Wówczas w obrębie rumienia mogą pojawiać się także zmiany grudkowe, krostkowe, obrzękowe, a nawet przerostowe. Widocznym objawom skórnym często towarzyszą odczucia subiektywne pacjenta – jak pieczenie lub kłucie w obrębie zmian.
Leczenie trądziku różowatego
Diagnoza trądziku różowatego zwykle jest stawiana przez lekarza na podstawie wywiadu z pacjentem oraz obrazu klinicznego – czyli wyglądu zmian skórnych.
W leczeniu trądziku różowatego bardzo istotne znaczenie ma unikanie czynników zaostrzających:
- stosowanie filtrów SPF, i unikanie kąpieli słonecznych oraz korzystania z solariów;
- stronienie od przebywania w bardzo wysokich oraz bardzo niskich temperaturach (np. sauna, morsowanie),
- a także identyfikacja i unikanie innych czynników, które nasilają rumień na twarzy.
Kolejnym istotnym krokiem w terapii jest właściwa pielęgnacja skóry – stosowanie odpowiednich preparatów myjących, kremów dostosowanych do potrzeb cery, pamięć o właściwej fotoprotekcji.
W badaniach klinicznych wykazano, że stosowanie emolientów dwa razy dziennie zmniejsza nasilenie stanu zapalnego oraz odczucie pieczenia i kłucia skóry u pacjentów z trądzikiem różowatym. Dlatego warto wprowadzić do codziennej pielęgnacji łagodne kremy przeznaczone do cery naczynkowej.
Zaleca się również, aby przynajmniej raz w ciągu dnia umyć twarz, używając letniej wody z łagodnym preparatem myjącym. Ze względu na nadmierną wrażliwość skóry w przebiegu trądziku różowatego, należy unikać mycia twarzy mydłem. Zamiast tego warto wybierać tak zwane syndety.
Wrażliwość skóry naczynkowej sprawia, że w pielęgnacji należy zrezygnować z szorstkich myjek, szczotek do twarzy, czy ziarnistych peelingów.
Pianki, pudry oraz kremy są lepiej tolerowane niż żele lub lotion na bazie alkoholu. Ponadto należy wybierać kosmetyki o lekkiej konsystencji, które nie wymagają intensywnego pocierania podczas ich zmywania. Dobrą praktyką jest stosowanie kremów lub fluidów z zielonym pigmentem, które kamuflują rumień.
Fotoprotekcja jest kluczowa w zapobieganiu i leczeniu trądzika różowatego. Zakłada ona:
- codzienne stosowanie filtrów SPF minimum 30,
- unikanie ekspozycji na słońce w godzinach największego natężenia promieniowania,
- stosowanie ochronnej odzieży lub nakryć głowy.
W leczeniu tej przypadłości mają zastosowanie również kremy i żele lecznicze, dostępne na receptę. Jeżeli leki miejscowe są nieskuteczne, bądź nasilenie zmian jest duże, lekarz może zaproponować także leki doustne.
Terapia trądziku różowatego wykorzystuje również lasery oraz urządzenia IPL, przeznaczone do usuwania zmian naczyniowych. Tego typu zabiegi zmniejszają widoczność rumienia, a także częstość zaostrzeń choroby.
